Η 11η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε το 2003 από τα Ηνωμένα Έθνη ως Διεθνής Ημέρα των Βουνών για να αναδείξει τον ζωτικό ρόλο που παίζει το βουνό στη ζωή των ανθρώπων και να υπενθυμίσει στη διεθνή κοινότητα την ευθύνη που έχει για τη διατήρησή του. Τα βουνά καλύπτουν το 1/5 της ξηράς και παρέχουν ζωή στο 1/10 του παγκοσμίου πληθυσμού.
Μία εκδρομή στο βουνό, με τη θέα και την επαφή με το πράσινο και την άγρια ζωή σε ανταμείβουν όσο λίγα πράγματα σε αυτό τον κόσμο. Τουλάχιστον, εμείς στην Ecoroutes αυτό το πιστεύουμε με όλη μας την καρδιά και το μυαλό!
Τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα των Βουνών, σας παρουσιάζουμε –και σας προτείνουμε για επίσκεψη- σε πέντε βουνά που βρίσκονται πολύ κοντά στη Θεσσαλονίκη!
Χολομώντας
Η Χαλκιδική δεν είναι μόνο οι παραλίες της. Η ορεινή Χαλκιδική κρύβει σκηνικά απερίγραπτης ομορφιάς και το δάσος του Χολομώντα είναι το στολίδι της. Ο ορεινός όγκος του Χολομώντα δεσπόζει στο κεντρικό και βόρειο τμήμα της Χαλκιδικής, προσφέροντας συγκλονιστική θέα προς όλες τις κατευθύνσεις. Είναι ένα βουνό γνωστό από την αρχαιότητα ως Υψίζωνος, και από τα απέραντα δάση του έπαιρναν οι αρχαίοι Έλληνες ξυλεία για την κατασκευή πλοίων.
Είναι το δάσος που διάλεξε για να περάσει μερικά χρόνια της ζωής του ο Αριστοτέλης, το οποίο προσφέρει μαγευτικές διαδρομές μέσα στις βελανιδιές και στα έλατα και φημίζεται για την ηρεμία του και τα μονοπάτια του. Επιβλητικά δέντρα αναπτύσσονται έως πολύ ψηλά στις πλαγιές του. Οι δρυς κυριαρχούν στα χαμηλότερα υψόμετρα και καρυδιές, πεύκα, έλατα και οξιές στα ψηλότερα. Συχνά τα δέντρα παραχωρούν τη θέση τους σε ξέφωτα πλημμυρισμένα με αγριολούλουδα.
Η περιοχή είναι επίσης γνωστή για τα μανιτάρια της, που φύονται δίπλα σε άγρια βότανα, τσάι του βουνού και ρίγανη. Υπάρχουν επίσης πολλά ενδημικά είδη πτηνών και άγρια ζώα.
Ταξιάρχης, Παλαιοχώρι, Νεοχώρι, Στανός και κυρίως η πανέμορφη Αρναία με τα παραδοσιακά σπίτια και την πλατεία της με τον πλάτανο, είναι οι πιο γνωστοί γραφικοί οικισμοί της περιοχής.
Χορτιάτης
Ο Χορτιάτης είναι ο μεγαλύτερος ορεινός όγκος γύρω από την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης και αγαπημένος προορισμός για τους Θεσσαλονικείς λάτρεις της φύσης και της πεζοπορίας. Το ύψος του ξεπερνάει 1.000 μ., επιτρέποντάς του να δεσπόζει μεγαλόπρεπα επάνω από την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Είναι ένα βουνό με πλούσια ιστορία η οποία ξετυλίγεται από την αρχαία Ελλάδα, και φτάνει μέχρι τα νεότερα χρόνια, με αποκορύφωμα το μαρτυρικό ολοκαύτωμα 149 κατοίκων του χωριού από τους ναζί.
Ο Χορτιάτης διατηρεί ένα πολύ ενδιαφέρον φυσικό οικοσύστημα. Εδώ θα δούμε να φύονται απέραντα δάση από καστανιές που, όσο ανεβαίνουμε υψόμετρο, δίνουν την θέση τους στις οξιές, κάτω από τις οποίες θα συναντήσουμε μικρούς πληθυσμούς από όμορφα κυκλάμινα. Η πανίδα του Χορτιάτη αποτελείται από διάφορα μικρά θηλαστικά όπως αλεπούδες, ασβούς και σκίουρους, ενώ πλέον έχουν κάνει την επανεμφάνιση τους και οι λύκοι. Από τα πουλιά, μπορούμε εύκολα να παρατηρήσουμε κίσσες, κοτσύφια, γερακίνες και ξεφτέρια.
Η πρόσβαση στο βουνό είναι πολύ εύκολη από την πόλη, με διαδρομές που ξεκινούν είτε από το χωριό του Χορτιάτη (οι πιο μακρινές), είτε από πιο ψηλά (στις λεγόμενες Κεραίες – το «Πάρκο κεραιών»-, ενώ στην περιοχή υπάρχει και ορειβατικό καταφύγιο που τα Σαββατοκύριακα προσφέρει υπηρεσίες εστίασης και δυνατότητα διανυκτέρευσης.
Πάικο
Το Πάικο είναι ένα σχετικά ψηλό βουνό της Κεντρικής Μακεδονίας με ψηλότερα κορυφή την Γκόλα-Τσούκα στα 1.650 μέτρα. Το όνομα του βουνού προέρχεται από το σλαβικό «πάιακ» που σημαίνει αράχνη, καθώς οι απέραντες πλαγιές του με τα καταπράσινα δάση απλώνονται σαν ιστός αράχνης στον κάμπο.
Το Πάικο είναι γνωστό για τα απέραντα καστανοδάση του και έχει χαρακτηριστεί μάλιστα ως το πιο μεγάλο δάσος καστανιών στην Ελλάδα και είναι πλούσιο. Επίσης, εδώ θα συναντήσουμε απέραντα δάση από οξιές και βελανιδιές.
Το δάσος είναι πλούσιο σε πανίδα και φιλοξενεί ζαρκάδια, αγριογούρουνα, νυφίτσες, σκίουρους, κουνάβια, αλλά και λύκους, ενώ στα ρυάκια και τα ρέματα κατοικούνε οι σπάνιες βίδρες. Χρυσαετοί, φιδαετοί και γερακίνες διασχίζουν τον αέρα, ενώ μέσα στο δάσος θα έχουμε την χαρά να συναντήσουμε πράσινους, βαλκανικούς, νάνους και μαύρους δρυοκολάπτες, όπως επίσης κίσσες, παπαδίτσες και φάσες.
«Σήμα κατατεθέν» του Πάικου είναι η Λίμνη του Σκρα ή αλλιώς η Σμαραγδένια λίμνη, η οποία, σε μία μαγευτική τοποθεσία, προσελκύει το ενδιαφέρον των επισκεπτών όλο τα χρόνο.
Πέρα από το μαγευτικό φυσικό τοπίο όμως ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει και ορισμένους από τους πολύ γραφικούς οικισμούς της περιοχής όπως είναι η Γουμένισσα, ο Ομαλός, η Καστανερή και η Γρίβα.
Όλυμπος
O Όλυμπος είναι ένα σπάνιο ορεινό οικοσύστημα, αλλά και ένας ολόκληρος κόσμος φυσικού πλούτου, ιστορίας και μυθολογίας. Η κατοικία των δώδεκα θεών της αρχαιότητας, παγκόσμια γνωστός τόσο για τα οικολογικά χαρακτηριστικά και την ανεπανάληπτη φυσική ομορφιά του.
Βραχώδεις και απόκρημνες κορυφές, βαθιές χαράδρες, αλπικά λιβάδια και πυκνά δάση, συνθέτουν ένα σπάνιο γεωλογικό κόσμημα με συνολικά 52 κορυφές από τα 760 έως τα 2.918 μέτρα. Ο Όλυμπος φιλοξενεί το 25% των ειδών της ελληνικής χλωρίδας: 1.700 είδη, από τα οποία τα 23 είναι ενδημικά.
Ο Όλυμπος αποτελεί το πιο δημοφιλές βουνό της Ελλάδας για πεζοπόρους, ορειβάτες και αναρριχητές. Το εντυπωσιακό του ύψος, η μυθική του γοητεία και η εύκολη προσβασιμότητα τον καθιστούν πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες από κάθε γωνιά του κόσμου.
Ένα εκτεταμένο δίκτυο μονοπατιών δίνει ατελείωτες δυνατότητες για περιηγήσεις στο Βουνό των Θεών: από ημερήσιες οικογενειακές εκδρομές (για παράδειγμα στον καταρράκτη του Ορλιά), έως και πολυήμερες εξορμήσεις για απαιτητικούς ορειβάτες.
Μία πολύ διαδεδομένη διαδρομή είναι μία σχετικά εύκολη και σύντομη κατάβαση κατά μήκος του ποταμού Ενιπέα από τα «Πριόνια» ως την παλιά Μονή του Αγίου Διονυσίου, αρκεί κανείς να έχει οργανώσει την επιστροφή στο όχημά του.
Ωστόσο, σας προτείνουμε, τουλάχιστον μία φορά στη ζωή σας, να μην χάσετε την εμπειρία του να βρεθείτε στην ψηλότερη κορυφή της Ελλάδας, το Μύτικα, στα 2.916 μ. (ή τουλάχιστον να την προσεγγίσετε φτάνοντας ως το οροπέδιο των Μουσών). Η διαδρομή ως εκεί είναι πολύωρη και μπορεί να αποδειχθεί απαιτητική για έναν μη έμπειρο ορειβάτη, αν επιχειρήσει κανείς να την ολοκληρώσει σε μία μέρα. Ωστόσο, αν αποφασίσει κανείς να αφιερώσει στον Όλυμπο το χρόνο που του αξίζει, η ανάβαση και η κατάβαση μπορούν να γίνουν πολύ εύκολα με ενδιάμεσες διανυκτερεύσεις στα καταφύγια Γκορτσιά και Σπήλιος Αγαπητός, όπως όπως βεβαίως και με διανυκτέρευση σε ένα από τα δύο καταφύγια που βρίσκονται στο καταφύγιο των Μουσών.
Μπέλες
Το όρος Μπέλες, η αλλιώς όρος Κερκίνη, είναι ένας τεράστιος ορεινός όγκος, ο οποίος βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας. To Μπέλες είναι ένας τόπος ιστορικός, όπου εκτυλίχθηκαν διάφορες συγκρούσεις από τον καιρό της βυζαντινής αυτοκρατορίας μέχρι τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις κορυφές του βουνού υπάρχει -και είναι επισκέψιμο- το ιστορικό οχυρό του Ρούπελ, το οποίο προέβαλε σθεναρή αντίσταση κατά του γερμανικού στρατού τον Απρίλιο του 1940, όταν οι ναζί επιτέθηκαν στην Ελλάδα.
Το Μπέλες φιλοξενεί εξαιρετικό φυσικό πλούτο. Εδώ θα δούμε καταπράσινα δάση βελανιδιάς που σταδιακά τα διαδέχονται οι οξιές και μετά τα κωνοφόρα, ενώ παράλληλα υπάρχουν και πολλά σπάνια είδη ορχιδέας, αλλά και ενδημικά είδη φυτών που φύονται μόνο στην ευρύτερη περιοχή.
Η πανίδα είναι επίσης μοναδική. Τα καταπράσινα δάση του αποτελούν καταφύγιο για λύκους, αγριογούρουνα και ζαρκάδια, αλλά και πιο χαμηλά, μπορεί ο περιπατητής να συναντήσει κάποιο ζαρκάδι ή αγριόγατα. Στους ουρανούς του Μπέλες είναι δυνατόν να δούμε να γυροπετάνε σπάνια αρπαχτικά, όπως ο χρυσαετός, ο θαλασσαετός, ο κραυγαετός και πολύ σποραδικά το όρνιο. Στον μαγευτικό καταρράκτη του Μπέλες υπάρχουν σε αφθονία νεροκότσυφες και σουσουράδες.
Το βουνό απέχει 1,5 ώρα οδικώς από την Θεσσαλονίκη, και μπορεί κανείς να συνδυάσει την επίσκεψη του με μία βόλτα στη Λίμνη Κερκίνη, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το βουνό.